Araukania ka Patagoñia Ngünen Mapu, feychi 1860 tripantu mew Orélie-Antoine de Tounens ñi küzaw mew wüne elünge.
Feychi Ngünen Mapu fücha lonko ñi az mew küme ngünen-ngey. Mapuche zugu ka fücha mapu che ñi derecho zugu küme kintukawün-ngey, Chile ka Arxentina ñi koloniza zugu mew küme kintukawün-ngey.
Antoine de Tounens, feychi Francia abokado-ngi, küme longko ka kimün-ngi. Wüne Mapuche ñi kimün, libertad ka zugu fey küme tripay ñi ngünen-ngey. Feychi lonko ñi kimeltuwe derecho zugu ka fücha mapu che ñi kültxüg mew kimtukuwün-ngey.
2025 tripantu mayu küyen mew, Antoine V, 9° Araukania Lonko, küme ngünen lonko-ngi. Ngünen Mapu ñi ad mew lonko-ngey, ka wüne küzaw mew küme küzaw-ngi: fücha che ñi zugu, kültxüg küzaw ka waria zugu mew kintukawün-ngey.
Ordre de l’Étoile del Sur ONG-ngi koyagtukey, feychi lonko fey Mapuche ñi kimtukuwün ka ñi fücha mapu ñi kimeltuwe zugu mew küzaw-ngi.
Tüfachi Araukania ka Patagoñia Ngünen Mapu ñi Wüfko Kimeltuwe